सूचना एवं भाषा प्रौद्योगिकी विभाग
परिचय एवं उद्देश्य -
केंद्रीय हिंदी संस्थान का सूचना एवं भाषा-प्रौद्योगिकी विभाग हिंदी के शिक्षण-प्रशिक्षण, संवर्धन और प्रचार-प्रसार को आधुनिक सूचना-प्रौद्योगिकी माध्यमों एवं नवीनतम संचार-युक्तियों व प्रविधियों से सुसज्जित एवं अद्यतन रखने वाला एक महत्वपूर्ण विभाग है जिसकी परिकल्पना एवं स्थापना संस्थान के विकास के तीसरे चरण (1980 के बाद) में हुई।
उद्देश्य -
प्रथम, द्वितीय, विदेशी एवं प्रयोजनमूलक अध्ययन-अध्यापन की दृष्टि से हिंदी पाठ्यक्रमों/ पाठ्यचर्याओं का संसाधन, पुनर्गठन एवं आधुनिकीकरण।
हिंदी के बहु-आयामी विकास में नवीनतम सूचना एवं संचार प्रौद्योगिकी (ICT) उपकरणों और सुविधाओं का अनुप्रयोग एवं तदनुसार,
हिंदी की शिक्षण-प्रशिक्षणपरक सहायक (दृश्य-श्रव्य, इंटरेक्टिव-मल्टीमीडिया) सामग्री का निर्माण, विकास एवं मानकीकरण।
कार्यकलाप -
इन उद्देश्यों की व्यापकता और विशिष्टता को देखते हुए संस्थान के आगरा, मुख्यालय में विभाग द्वारा संपन्न किए जाने वाले कार्यकलापों को निम्नवत प्रस्तुत किया जा सकता है
आईसीटी साधित शिक्षण-प्रशिक्षण कार्य -
1. अभिनव मल्टीमीडिया शिक्षण कक्ष
2. डिज़िटल भाषा प्रयोगशाला
3. कंप्यूटर प्रयोगशाला
ऑडियो स्टूडियो एवं डिज़िटल ऑडियो-विज़ुअल एडिटिंग
परीक्षा, लेखा, प्रशासन विभाग के सूचना-तकनीकी साधित कार्यों में सहयोग
सॉफ़्टवेयर संबंधी परामर्श एवं कार्यक्रम विकास
कंप्टयूर हार्डवेयर रखरखाव एवं सुधार
शैक्षणिक परियोजनाओं से संबंधित कार्य
विभागीय सदस्य
विभागाध्यक्ष -
श्री अनुपम श्रीवास्तव, असि. प्रोफ़ेसर, विभागाध्यक्ष
प्रशासनिक / तकनीकी सदस्य
श्रीमती गुंजन जैन, कंप्यूटर प्रोग्रामर
श्री दिवाकरनाथ त्रिपाठी, ध्वनि अंकज्ञ
श्री अनिल कुमार पांडेय, भाषा प्रयोगशाला तकनीकज्ञ
विभागीय परियोजनाएँ
हिंदी कॉर्पोरा परियोजना
भाषा-साहित्य सी.डी. निर्माण परियोजना
अधिक विवरण के लिए सूचना एवं भाषा-प्रौद्योगिकी विभाग की गूगल साइट पर जाएँ।